Anne-Sophie De Decker: ‘Een verbod op sociale media of smartphones? Laten we als volwassenen om te beginnen naar onszelf kijken’
Als ouders van vier tieners ondervinden we dagelijks wat het smartphonegebruik met elk van ons en ons gezin doet. En ook veel vrienden met tieners hebben het moeilijk om het smartphonegebruik van hun tieners in de hand te houden, de grens van toelaatbare schermtijd is erg snel overschreden. Ze merken hoe hun tieners meer hangen, minder actief zijn, verbaal agressiever zijn, vaak (nog) humeuriger zijn dan gewoonlijk.
Natuurlijk heeft de smartphone zijn voordelen, maar de nadelen wegen erg zwaar door. De smartphone werpt heel wat hindernissen op in de ontwikkeling van een tiener. Hindernissen waarmee veel ouders het moeilijk hebben. Dat de overheid die hindernissen dan maar moet wegnemen (“Als samenleving moet je de druk wegnemen van ouders.”) is volgens mij een stap in de verkeerde richting.
Als ouders hebben wij een tweetal jaar terug besloten om onze smartphone aanpak om te gooien en cours de route. Waar we de oudste twee kinderen een smartphone gaven rond de tijd dat ze naar het middelbaar onderwijs gingen, hebben we dat met de jongste twee kinderen niet gedaan. Wel hebben ze een ‘dumb phone’ en zijn ze dus makkelijk verbonden met familie en vrienden.
We horen vaak dat het toch moeilijk moet zijn voor hen om sociaal geïntegreerd te geraken, zonder smartphone. Quod non. Ik kan u geruststellen: beide kinderen ontwikkelen zich op sociaal vlak prima, ook al zijn ze niet actief op de anti-sociale media (met dank aan Prof. dr. Theo Compernolle voor deze correctere term). We merken dat ze juist meer kansen hebben voor (spontane) contacten en andere tijdvullende bezigheden zoals lezen op de trein, puzzelen, fietsen, spelen in de tuin. En als klap op de vuurpijl, vervelen ze zich soms zelfs stierlijk. Heerlijk vinden we dat.
We horen even vaak dat het toch handig is om te weten op elk moment van de dag waar je kind zich bevindt. Quod non. Die Big Brother kennis belemmert niet alleen hun persoonlijke groei, het komt ook niet tegemoet aan de nood van elke tiener aan personal space. De tijdspanne zonder ouders om het eens te verprutsen, om een frats uit te halen. De ruimte om te experimenteren en tegen de lamp te lopen. Zien niet veel ouders hun tieners mentaal opgeladen terugkomen van scoutskampen zonder smartphone? Op die momenten leren ze wat verantwoordelijkheid is, wat samen werken en samen leven betekent, hoe je keuzes moet maken op moeilijke momenten. Overbezorgdheid wordt dezer dagen te vaak verward met verantwoord ouderschap.
Deze week nog zei een vader ons dat het toch wel makkelijk is om de schoolresultaten van de kinderen te zien via de schoolapp. Deze app neemt volgens ons vooral de kans weg van de tiener om zelf een gesprek op te starten over de schoolresultaten. Het zijn deze kleine en grote momenten waarop jongeren zelfzeker, moedig, open en eerlijk leren zijn. Willen we niet allemaal zo’n tieners in deze complexe samenleving?
Veel ouders denken dat ze de schermtijd van hun tieners in de hand kunnen houden dankzij schermtijd apps en allerhande ouderlijke toezichtregels. Onze ervaring toont dat elke handige tiener (of elke tiener met handige vrienden) deze regels en verboden met gemak omzeilt. Paradoxaal genoeg, over-beschermen heel veel ouders hun kinderen in de fysieke wereld, en dénken ze hen in de digitale wereld ook te beschermen. In feite zetten we de deur van de (digitale) speeltuin wagenwijd open door hen al op 8 jaar een smartphone te geven.
Zelf overweeg ik om ‘terug’ te stappen naar een ‘dumb phone’. Een tiendaagse stilteperiode met bewust verminderde schermtijd deed me recent ervaren wat het betekent om niet voortdurend getrokken te worden naar je scherm. Sindsdien staat mijn telefoon steeds op ‘stil’ en heb ik alle meldingen van elke app helemaal uitgeschakeld. Voor mij is deze digitale stilte een eerste stap naar meer rust in mijn hoofd en in mijn dagelijks leven, naar meer tijd en innerlijke vrijheid om weloverwogen keuzes te maken.
Verboden en regels van overheid uit, vind ik slechts symptoombestrijding. Het blust de brand slechts even, en het lost de kern van het probleem niet op: ouders zijn te zeer verslingerd aan hun smartphone, aan het valse gevoel van veiligheid en het verwoestende idee van overbescherming en controle, ze beslissen te weinig om hun kinderen en jonge tieners geen smartphone te geven. Ik huiver van het idee dat we als ouders de opvoeding van onze tieners tot bekwame en bewuste jongvolwassenen in de handen van de overheid zouden leggen.
Het overmatig smartphonegebruik van kinderen en tieners is een teken aan de wand. Het is een spiegel voor ons gedrag als volwassenen. Laat dit dan een oproep zijn om eerst en vooral zelf ons eigen smartphone gebruik te minderen, en om gedurfde beslissingen te nemen voor onze kinderen en jonge tieners. Kinderen doen toch hoofdzakelijk wat ze zien doen?
Bron: De Standaard (kortere versie)