Ides Nicaise: ‘Werkloze profiteurs en luie Walen: de rechtse verdedigers van de ongelijkheid vergiftigen het politieke klimaat’
Christophe Deborsu heeft met zijn reportage Tous fraudeurs een socialemediastorm ontketend over het zogenaamde profitariaat bij langdurig werklozen, langdurig zieken en zelfs leefloners. De hardwerkende Vlaming heeft de uitzending niet gezien, maar heeft er al over gehoord of gelezen.
Het oordeel zal ongetwijfeld nog strenger worden: als we het hebben over de stopzetting van de werkloosheidsuitkeringen na een of twee jaar, dan hoor je al snel dat het nodig is een grens te trekken, omdat veel werklozen er de kantjes af lopen. Veel mensen zijn het er ook mee eens dat “België toch niet het OCMW van de wereld kan spelen”. Vlaams Belang wrijft zich in de handen.
Men vergeet dat er strenge voorwaarden verbonden zijn aan de sociale bescherming, dat de overgrote meerderheid van de uitkeringstrekkers het er moeilijk mee heeft om afhankelijk te zijn en dat van de mensen die recht hebben op een leefloon, 40 procent er geen gebruik van maakt.
Er sluipt in onze cultuur en ons taalgebruik een giftige veralgemenende ondertoon binnen over het profitariaat van kwetsbare groepen, gevoed door extreemrechtse politici en de sociale media. Adela Cortina, hoogleraar emerita politieke filosofie aan de universiteit van Valencia, heeft er een term voor bedacht: ‘aporofobie’ – in het Nederlands ‘armenfobie’ (of armenhaat) – naar analogie met xenofobie (of vreemdelingenhaat). Het is van alle tijden, het broedt ergens in ons brein, maar vooral wanneer een samenleving onder spanning komt te staan (zoals nu door oorlogen, klimaatverandering enzovoort) gaan we meer eisen stellen inzake ‘wederkerigheid’ tussen de leden (”geen rechten zonder plichten”). Mensen in armoede hebben veel steun nodig, en het weinige dat ze ‘wederkerig’ te bieden hebben, wordt niet gewaardeerd. Daarom worden ze samen met de echte freeriders uitgesloten, vanuit een collectieve reflex van zelfbehoud.
Het extreemste voorbeeld daarvan is het beleid van de Amerikaanse president Donald Trump. In zijn discours associeert die al jaren ongegeneerd ‘de’ (vooral Venezolaanse) immigranten in de Verenigde Staten met drugscriminelen – en zie, dat legitimeert nu massale deportaties. Hij schaft ook alle officiële humanitaire hulp van USAID af, de basisgezondheidsverzekering Obamacare, het gelijkekansenbeleid in het onderwijs en elke vorm van diversiteitsbeleid op de arbeidsmarkt.
Het discours van onze regering klinkt beschaafder dan dat van Trump, maar haar beleid vertoont toch gelijkenissen. De groepen die het hardst worden aangepakt in de besparingen, zijn ongetwijfeld de langdurig werklozen en de asielzoekers. Maar ook migranten moeten het ontgelden. Er wordt in de pers een (onuitgesproken) verband gelegd tussen de stopzetting van de uitkeringen voor langdurig werklozen en de vaststelling in de supernota van premier Bart De Wever (N-VA) dat zes op de tien werklozen een migratieachtergrond zouden hebben. Zelfs ‘de Walen’ zijn de kop van Jut, want in verhouding tot de beroepsactieve bevolking zijn er in Wallonië 2,7 keer meer langdurig werklozen.
Alleen met hogere morele waarden in de politiek kun je volgens Cortina het nodige weerwerk bieden. De rechtse verdedigers van de ongelijkheid, van sociale afbraak en van een onrechtvaardige fiscaliteit vergiftigen het politieke klimaat: zij vertegenwoordigen zelfs niet de rijken die zich solidair willen opstellen. Wij hebben dringend nood aan meer burgers met een tegenstem, bewegingen, ondernemers en politieke leiders die solidariteit met kwetsbare groepen hoog in het vaandel dragen.
Bron: De Standaard