Paul Quirynen: ‘Justice for Trayvon Martin…’
Durven nadenken over recht , rechtvaardigheid en gerechtigheid blijft een boeiende uitdaging tijdens die moeizame zoektocht naar een soort vrede , veiligheid en orde die wij allen graag zien in onze samenleving en over de ganse wereld.
Veroordeling van geweld
Ons land kende 15 jaar geleden de “witte mars” onder leiding van de ouders van de verdwenen en vermoorde kinderen.Een tijdje gelden waren er in de USA diverse “zwarte marsen” waarbij duizenden Amerikanen de straat op kwamen tegen de vrijspraak van George Zimmermann in de zaak rond de doodgeschoten zwarte jongen Trayvon Martin.
Een gemeenschappelijke drijfveer van al deze manifestanten was alleszins de veroordeling van geweld , bij ons het zinloze geweld tegen weerloze minderjarige kinderen en over de oceaan het geweld dat werd gebruikt tegen een ongewapende , onschuldige jongen van 17 . In beide manifestaties herken je ook duidelijk die schreeuw van de bevolking om een eerlijke en integere justitie , waarbij iedere burger gelijk zou worden behandeld.
Zinvol is zeker het feit dat dergelijke dramatische gebeurtenissen vele medemensen beroeren en confronteren met gevoelens rond onrecht en onrechtvaardigheid.Gaandeweg is er ook de vaststelling dat een eerlijk volksgevoel ook de overheden kan overtuigen om grondig na te denken over het functioneren van een samenleving en over het bijsturen van een beleid.
De woorden van Barack Obama
Met waardering verwijs ik naar de volledige en boeiende toespraak van Barack Obama over het gerechtelijk dossier van Trayvon Martin. Enkele van zijn gedachten herneem ik in dit opiniestuk omwille van de relevantie van bepaalde ideeën , ook voor onze samenleving.President Obama sprak onder meer als volgt : “…De rechter heeft het proces vakbekwaam geleid.De aanklager en de verdediging hebben hun argumenten naar voren gebracht.De juryleden is naar behoren ingeprent dat in een zaak als deze geen gerede twijfel van belang was en ze hebben een oordeel uitgesproken.En zodra de jury heeft gesproken werkt ons systeem nu eenmaal zo …“
“Stand your ground” onder vuur
Meer dan een oproep tot een performante justitie en tot vertrouwen in het juridische systeem kon de president zich wellicht niet veroorloven doch een duidelijk signaal was zeker dat Barack Obama de juridische wereld oproept om zeker grondig na te denken over een aantal juridische facetten van dit dossier.
Hij erkent onder meer een vorm van wantrouwen in het juridisch systeem omdat in de VSA de rechtshandhaving wordt bepaald door lokale overheden en ook op het niveau van de staten. Zo is er thans in een 30-tal staten het principe “Stand your ground” van kracht dat het recht is om iemand dood te schieten als je het gevoel hebt te worden bedreigd , ook al heb je de mogelijkheid om je uit te voeten te maken.Minister Eric Holder van Justitie veroordeelde “Stand your ground” de voorbije week als een “onzinnige” uitbreiding van het concept van zelfverdediging.
De samenstelling van de jury
Juridisch technisch was er weinig kritiek op het principe van jury-rechtspraak doch wel over de procedureregeling in de VS over de samenstelling van de jury. Er werden vragen bij gesteld dat de jury in dit dossier uiteindelijk volledig vrouwelijk was en dat vijf van de zes vrouwen blank waren en tegen het bezit van wapens.Deze strategie van de verdediging bleek achteraf succesvol.Blijkbaar gingen er in Florida ook vele verontwaardigde stemmen op dat de openbare aanklager zich zou gedragen hebben als lid van het verdedigingsteam.In de media werd gesteld of in deze zaak niet beter een agressieve zwarte openbaar aanklager had gepleit in naam van de samenleving.
Zwart versus blank
Heel boeiend zijn ook de overwegingen van Barack Obama wanneer hij aandacht vraagt voor de maatschappelijke context van dit dramatisch gebeuren en hij stelt dat hij 35-jaar geleden zelf Trayvon had kunnen zijn.Hij vraagt dan ook duidelijk erkenning en begrip voor het feit dat de Afro-Amerikaanse gemeenschap deze kwestie beziet en interpreteert aan de hand van een reeks van ervaringen en een geschiedenis die niet kan worden vergeten.
…Er zijn maar heel weinig Afro-Amerikaanse mannen in dit land die niet de ervaring hebben om gevolgd te worden als ze in een warenhuis gingen winkelen.Dat geldt ook voor mij …
…Er zijn maar heel weinig Afro-Amerikaanse mannen die niet de ervaring hebben over straat te lopen en de autoportieren op slot te horen klikken, die niet de ervaring hebben een lift in te stappen waar een vrouw nerveus haar tas vastklemt en met ingehouden adem haar eerste kans grijpt om uit te stappen …Dat gebeurt maar al te vaak …
En hoe zou het bij ons gaan?
Vervang de woorden Afro-Amerikaan door Islam-Belg en iedereen zal willen begrijpen dat ook bij ons de vraag zich stelt of een jongen van voor ons vreemde origin , die op de Turnhoutsebaan in Borgerhout een blanke jongen neerschiet , een gelijkaardig en/of even rechtvaardig proces krijgt dan onze blanke jonge man die op de Meir in Antwerpen een Marokkaanse jongen zou doden …De perceptie en beoordeling van dergelijk gebeuren zal wellicht gans anders zijn bij de publieke opinie dan bij onze actoren van justitie , wanneer zij correct de principes van onze rechtsstaat toepassen.
De droom van Martin Luther King
De woorden van de president van de VSA klinken universeel:
…We moeten eens heel goed bedenken hoe we onze Afro-Amerikaanse jongens kunnen ondersteunen en aanmoedigen.Er lopen veel kinderen rond die hulp nodig hebben maar vele negatieve bekrachtiging krijgen.En zouden wij niet meer kunnen doen om hen het gevoel van te geven dat hun land om hen geeft en hen waardeert en bereid is in hen te investeren ? We moeten deze jongeren een beter gevoel geven en hen overtuigen dat dat zij een volwaardig onderdeel zijn onze samenleving en dat er – ook voor hen – wegen naar succes zijn …
De droom van M.L.King mag nooit verdwijnen : ….Ik heb een droom dat zwarte jongens en meisjes hand in hand gaan met blanke jongens en meisjes zoals zusters en broeders …Dat is “onze hoop”. Met dat vertrouwen ga ik naar het Zuiden terug.Met dat geloof zullen we uit de wanhoopsberg de steen van hoop kunnen houwen…