Aglaja Bornauw: ‘Waarom spreekt paus Franciscus mij aan?’

Eén dag na mijn 18e verjaardag werd Jorge Bergoglio verkozen tot onze paus Franciscus. “Buonasera” zei hij met een glimlach. Deze eenvoudige en vriendelijke groet kwam op woensdag 13 maart 2013 via televisie onze huiskamer binnen. De naam die hij koos als paus, die van de heilige Sint-Franciscus van Assisi, is precies waar de wereld op dat moment – en nu nog steeds – nood aan had, want deze heilige zijn special abilities zijn eenvoud, armoede, verbondenheid met de natuur en interreligieuze dialoog.

Ecologie en armoede

Hoe spreekt paus Franciscus mij als twintiger aan? Om te beginnen, op vlak van ecologie. Zijn eerste encycliek was Laudato Si’, helemaal gewijd aan dit thema, was een echt statement. Bij de uitgave in 2015, was de paus een van de eerste wereldleiders die de klimaatopwarming zo onder de aandacht bracht.

Wat echt helemaal nieuw was; hij kaartte aan dat armoede de andere kant is van dit mondiaal probleem. “Vandaag moeten we beseffen dat een echte ecologische benadering altijd een sociale benadering is. We moeten zowel de roep van de aarde als die van de armen horen, schreef hij. Het is niet het Westen, die de grootste verantwoordelijk draagt in de milieuvervuiling, dat hier het meeste zal van afzien, maar wel verschillende landen in ontwikkeling.

De paus geeft ook een gezicht aan de mensen die slachtoffer zijn van klimaatopwarming. In zijn recente film, The letter, is een van de hoofdpersonages bijvoorbeeld een student uit Senegal. Hij vertelt zijn levensverhaal en hoe zijn familie is moeten vluchten omwille van het klimaat, meer bepaald door levensbedreigende overstromingen.

Zoals veel twintigers probeer ik mijn leven zo ecologisch mogelijk in te richten: zo veel mogelijk met de fiets of het openbaar vervoer, vleesconsumptie beperken, een abonnement op lokale groenten, geen shampoo meer in huis, voornamelijk tweedehandskledij… Mijn motivatie zit niet in een vaag begrip, maar in een concreet gezicht. Regelmatig denk ik aan mijn Senegalese leeftijdsgenoot aan de andere kant van onze planeet.

De paus is zowat de enige op het wereldtoneel die de verschrikkelijke situatie in Oost-Congo aankaart. 

Daarnaast vind ik paus Franciscus moedig op politiek vlak, als wereldleider. Hij maakt vele reizen, maar niet voor zijn plezier. Hij kiest zijn reizen uit om bewust wereldproblemen, die amper aandacht krijgen, op de agenda te plaatsen. Zoals onlangs in Congo. Hij is zowat de enige op het wereldtoneel die de verschrikkelijke situatie in Oost-Congo aankaart.

Daar zijn al miljoenen slachtoffers van het aanhoudende geweld, hetzij gedood, hetzij op de vlucht, hetzij gewond, hetzij zonder voeding, maar dit komt amper in het nieuws. Mijn vader zei zelfs: “Had de paus niet naar Congo gereisd, was ik niet op de hoogte van dit conflict”.

Paus Franciscus durft personen en landen te wijzen op hun verantwoordelijkheid: in rijke landen als dat van ons kunnen we onze ogen niet langer sluiten voor dit geweld. Hij roept ook op om te stoppen met Afrika leeg te plunderen aan grondstoffen.

Liefde en relaties

Op vlak van liefde en relaties heeft de paus ook zinvolle dingen schreven in zijn encycliek Amoris Laetitia. Het geeft een heel realistische beschrijving van wat liefde is. Zo staat er onder andere dat liefde geduldig is, ook een werkwoord (geven zonder maat), niet afgunstig is (niet jaloers op de successen van je partner) enzovoort.

Een citaat dat ik mij als people pleaser vaak voor ogen houd, is: “Het is meer eigen aan de liefde te willen beminnen dan bemind te worden.” In mijn relatie probeer ik die dingen uit Amoris Laetitia te beleven. Bijvoorbeeld, liefde die geduldig is. Vele jonge koppels zullen er zich allicht herkennen in het vraagstuk hebben hoe om te gaan met hun work/life-balance.

Het is meer eigen aan de liefde te willen beminnen dan bemind te worden.

Mijn vriend geeft les in het secundair onderwijs en concreet is dat in de beginjaren een heel uitdagende job met werk letterlijk de klok rond. Dat heeft als gevolg dat de weekavonden en zelfs het weekend opgaat in zijn werk. Enerzijds is dat jammer, maar anderzijds zijn we het als koppel ook eens over het maatschappelijk belang van zijn werk en daarom is het nodig dat ik hier geduldig mee omga en hem blijf steunen in plaats van te jammeren.

De paus is ook bijzonder realistisch over relaties: niemand zegt dat dit gemakkelijk is.” Hij spreekt over moeilijkheden, ruzies, geweld en scheiding. Hij merkt moeilijkheden op in de huidige maatschappij zoals het groeiend individualisme, de cultuur van het voorlopige, lange werkdagen en schadelijke tendensen voor serieuze relaties zoals pornografie.

Holebi’s zijn ook kinderen van God, God houdt van hen.

Vernieuwend is ook dat onze paus holebi’s verwelkomt en beschermt. In Amoris Laetitia schrijft hij “We willen vooral bekrachtigen dat elke mens, ongeacht zijn seksuele geaardheid, in zijn waardigheid moet gerespecteerd en met respect moet bejegend worden, met de zorg om “elke onrechtmatige discriminatie” te vermijden en in het bijzonder ook elke vorm van agressiviteit en geweld.” Onlangs veroordeelde hij ook nog het geweld tegen holebi’s. “Want zij zijn ook kinderen van God, God houdt van hen”, zei hij.

Klare taal

Ik wil eindigen met te zeggen dat ik het waardeer hoe paus Franciscus betrokken is op de wereld. In Gaudete et Exsultate schrijft hij: “Om heilig te worden, is het niet nodig om priester of religieus te zijn. […] Wij zijn allemaal geroepen om heiligen te worden door liefdevol te leven en een persoonlijk getuigenis te geven in alles wat we doen, op de plaats waar we zijn… Ben je getrouwd? Wees heilig door te beminnen en te zorgen voor je partner. Ben je vader, moeder of grootouder? Wees heilig door je kinderen met geduld te leren om Jezus te volgen. Ben je een werknemer? Wees heilig door integer en vakkundig je werk te verrichten in dienst van je medemensen.”

Paus Franciscus spreekt klare taal en dit over allerlei onderwerpen die de maatschappij aanbelangen. Hij steekt zijn nek uit, niet alleen binnen de kerk, maar ook op wereldpolitiek vlak. Hij kaart aan wat er misgaat, maar polariseert niet. Ik zou nog veel kunnen schrijven over wat mij nog verwondert aan onze paus, zoals bijvoorbeeld zijn aandacht voor dialoog en zijn duidelijke statements (‘oorlog is waanzin’). Ik ben alvast benieuwd wat de toekomst nog zal brengen.

Bron: VRT NWS

Laat een reactie achter