Jan Roelandt: ‘We blijven maar mensen kruisigen’

Afgelopen dinsdagavond bedacht ik samen met een collega-jurist hoe Goede Vrijdag er anno 2023 hier zou uitzien. Jezus zou wellicht een eerlijker proces gekregen hebben en van de doodstraf, laat staan de kruisdood, is gelukkig geen sprake meer. De aan­leiding voor ons gesprek was trouwens de Vlaamse film De passie, een ­moderne versie van het lijdens­verhaal, gemaakt in Sint-Niklaas, mijn thuisstad.

Op Goede Vrijdag werd Jezus veroordeeld tot de kruisdood, zo lezen we in de Bijbel. De menigte schreeuwde om de vrijlating van Barabbas en riep Jezus aan het kruis. Grotendeels ­diezelfde menigte had Jezus kort voordien, op Palmzondag, nog gelauwerd als een koning.

De massa oordeelt

Het lijkt nog altijd te (kunnen) ­gebeuren. Opgehemelde beroemd­heden worden niet veel later plots ­publiekelijk afgemaakt, met kritiek overladen en vernederd. Vaak berust die kritiek wel op feiten, maar toch durft het nog wel voor te vallen dat de massa oordeelt, zonder voldoende kennis over de feiten, zonder een ­verdediging te hebben beluisterd, zonder ‘eerlijk proces’. Zo werd een voetballer op sociale media aan het kruis genageld nadat op een filmpje te zien was geweest hoe hij met zijn ­wagen een sporthal binnenreed. Op het VRT-journaal legde een expert uit dat zulke ongevallen wel vaker voorkomen, specifiek bij jongemannen met veel vrijetijd en veel geld. De ­club zette de speler na het ongeval ook ­onmiddellijk op non-actief en tal van negatieve reacties stroomden ­binnen. Het onderzoek is nochtans nog maar net opgestart, het is wachten op de eerste ­resultaten. De vader van de voetballer reageerde aangeslagen op die ‘trial by media’: ‘Mensen denken de waarheid in pacht te hebben. Het is triest. Eerst en vooral draait het om Sofian als mens, niet om Sofian als profvoetballer.’

Misschien zijn we wel net iets te makkelijk op te stoken over zulke ­zaken, waarover we geen oordeel zouden mogen vellen zonder kennis van zaken. Wassen we dan ook, net als ­Pilatus, graag onze handen in de ­onschuld die de anonimiteit van de smartphone of computer ons biedt?

Nochtans wordt wat we doen en denken niet meer bepaald door schrift­geleerden, zoals 2.000 jaar ­geleden. We zijn vrij om te denken en ­ onze mening te uiten. We leven niet in een dictatuur die ons oplegt wat we wel of niet mogen denken. En toch lijkt het wel alsof wij vaak worden ­opgestookt, door figuren die vertrouwen uitstralen, of alleszins door ­figuren met impact: de hogepriesters van vandaag.

Verhaal van hoop

Het doet denken aan het proces van Paul Rusesabagina, de man over wie de film Hotel Rwanda werd gemaakt. Hij was de tijdens de Rwandese genocide de manager van het Hôtel des Mille Collines, waarin hij 1.268 mensen heeft verscholen en gered. Na ­jaren van politieke onenigheid met de huidige president Paul Kagame, werd hij gekidnapt en gevangengezet. Net als Jezus werd hij eerst bejubeld als een (internationale) held, en even ­later weggezet als crimineel. Hij werd uitgeleverd en zwaar gestraft na een dubieus proces. Hij kon twee weken geleden evenwel gered worden dankzij diplomatieke druk. Daaruit blijkt dat vrijheid van denken en moed om te durven opkomen tegen onrechtvaardigheid een verschil kan maken.

Goede Vrijdag is zo ook een verhaal van hoop. Een boodschap om niet te oordelen zonder kennis van zaken, ook niet over het volk van toen en dat van nu. Maar tegelijk een oproep om niet te zwijgen of te ontkennen als we onrecht zien gebeuren. Dat deze dag ons de juiste portie genuanceerd, maar daadkrachtig activisme mag brengen, dan kunnen we met goede moed uitkijken naar Pasen.

Bron: De Standaard