Steven Van Hecke: ‘Boris Johnson zet hoog in’

Van de Britse premier is bekend dat hij een grote fan is van zijn illustere voorganger, Winston Churchill. Hij schreef zelfs een biografie over de legendarische oorlogspremier. Volgens critici schetste Johnson in de eerste plaats een portret van Churchill naar zijn eigen beeld en gelijkenis. Net zoals bij Churchill ontbreekt het de huidige Britse premier duidelijk niet aan branie en bravoure. Zijn eclatante verkiezingsoverwinning van eind vorig jaar sterkte hem in zijn overtuiging dat het Verenigd Koninkrijk dankzij de brexit eindelijk terugkeert naar zijn vertrouwde positie. In de woorden van Churchill: ‘we are with Europe, but not of it’.

Daarmee is de toon gezet voor de zoektocht naar een nieuwe verhouding met de Europese Unie. Johnson zet net zoals tijdens de onderhandelingen over het Withdrawal Agreement hoog in. Gespeeld of oprecht, de Britse regering is niet onder de indruk van de objectief sterke EU-onderhandelingspositie die Brussel zo coöperatief mogelijk probeert voor te stellen. Gisteren liet Michael Gove in zijn verklaring voor het Lagerhuis namens de regering geen spaander heel van de argumenten die Brussel op tafel heeft gelegd in zijn positiebepaling. Met andere woorden, Johnson en co. blijven hameren op de herwonnen Britse soevereiniteit en schrikken niet terug voor een no-dealbrexit, het ultieme horrorscenario van de EU.

Johnson beseft dat goed en speelt het daarom keihard. Hoewel ook het Verenigd Koninkrijk zwaar getroffen wordt bij het uitblijven van een akkoord met Europa, is hij in tegenstelling tot de EU niet bang voor de mogelijke gevolgen. Dat verklaart waarom hij blijft herhalen dat van uitstel geen sprake kan zijn. Wat er ook gebeurt, op 31 december 2020 loopt de transitieperiode af en komt er ook in de feiten een brexit.

Zelfs een tussentijdse evaluatie van de huidige voorlopige regeling mag geen stokken in de wielen steken. Brussel wil er namelijk nauwlettend op toezien dat het Verenigd Koninkrijk de engagementen nakomt die destijds met de EU werden afgesproken. Denk aan de controle van het goederenverkeer dat via de Noord-Ierse havens ook de Ierse Republiek en de rest van de Europese binnenmarkt kan bereiken. Op het terrein valt er voorlopig niet veel van te merken. Brussel is daar bijzonder ongerust over, maar Londen laat zich duidelijk niet opjagen. Voor de regering van Johnson is dat een interne Britse kwestie. Bovendien is het in de eerste plaats zaak om in de beloftes na te komen die tijdens de kiescampagne zijn gemaakt. Alles wat voordien is afgesproken, inclusief het Withdrawal Agreement, is daaraan ondergeschikt.

Visserij

De Ieren, die momenteel zonder regering zitten, zijn bij deze gewaarschuwd. Net zoals de Europese vissers trouwens. Lijnrecht ingaand tegen EU-onderhandelaar Michel Barnier, verklaarde Michael Gove doodleuk dat van een koppeling tussen een handelsakkoord en een compromis over de vrije toegang tot de Britse territoriale wateren geen sprake kan zijn. Waarvan dan wel? Dat blijft voorlopig koffiedik kijken. De Britse bluf werkt als een perfect rookgordijn, bedoeld om de EU uit balans te brengen en de perceptiestrijd te winnen. Dat staat in schril contrast met de houding waarmee Brussel graag uitpakt: voorspelbaar en transparant.

Toen op Valentijn Koen Geens de handdoek in de ring gooide als koninklijk opdrachthouder, citeerde hij tijdens zijn persconferentie niemand minder dan Churchill, erop wijzend dat een mislukte poging toch geslaagd kan zijn. Als federaal minister bevoegd voor Europese Zaken keurde Geens namens België afgelopen woensdag het onderhandelingsmandaat van de EU mee goed. Hij kan de quote net zo goed toepassen op de nakende onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk. Bij de start lijkt vooral de EU eropuit de brexit finaal tot een goed einde te brengen. Brussel weet zich hopelijk getroost met Churchills woorden: ‘Success is not always what you see, real success is stumbling from failure to failure without a loss of enthusiasm.’